Przy umierającym Kazimierzu trwa wiernie jego rycerz Jasiek. Pozostali królewscy słudzy szukają rozwiązania, by choroba władcy nie przyczyniła się do porażki Polaków w wojnie z Litwinami. W zaistniałej sytuacji Ludwik planuje objąć władzę nad wojskami i zamierza obwołać się panem dwóch królestw. Okazuje się jednak, że póki Kazimierz żyje, jego deklaracje nie mają pokrycia. Żąda więc od rycerzy całkowitego oddania. Kiedy ważą się losy korony, chory władca w przebłysku świadomości myśli tylko o Małgorzacie.